دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت: رشد جمعیت ایران تا ۱۴۱۵ متوقف می‌شود | خط پایان ۱۰۰ میلیونی

به گزارش شهرآرانیوز، صالح قاسمی، نویسنده و پژوهشگر حوزه جمعیت و مولف مجموعه جنگ جهانی جمعیت اظهار کرد: سال گذشته (۱۴۰۳) خبر نادرستی مبنی بر افزایش جمعیت ایران به ۹۲ میلیون نفر در رسانه‌ها منتشر شد، در حالی که جمعیت کشور اکنون اندکی بیش از ۸۷ میلیون نفر است و هیچ‌گاه هم به عدد ۹۲ میلیون نرسیده است، اگر چه گوینده خبر بعداً آن را تکذیب کرد، اما اثر اولیه باقی ماند و در ذهن مخاطبان جا گرفت.

قاسمی با انتقاد از آنچه که دستکاری در شاخص‌های جمعیتی نام می‌برد، گفت: به‌عنوان نمونه به‌جای تعریف سالمندی از ۶۰ سال به بالا که اکنون حدود ۱۴ درصد جامعه را دربر می‌گیرد، برخی آن را ۶۵ سال به بالا در نظر می‌گیرند تا آمار سالمندان کمتر به نظر برسد. این تغییر در تعریف، واقعیت جامعه را تغییر نمی‌دهد و ایران با سرعت به سمت سالمندی پیش می‌رود.

این جمعیت‌پژوه ادامه داد: مسئله مهم در تحولات جمعیتی ایران، سرعت کاهش نرخ باروری بود. ما از بیش از شش فرزند به ازای هر مادر به کمتر از دو فرزند رسیده‌ایم و این تغییر در بازه زمانی کوتاه ۲۵ ساله رخ داد که در دنیا بی‌سابقه است.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت با بیان این‌که اقتصاد جهانی بر پایه جمعیت بنا شده و قدرت اقتصادی از کشور‌های صنعتی به سمت کشور‌های نوظهور یعنی کشور‌هایی که جمعیت جوان و فعال دارند، در حال حرکت است، تصریح کرد: ایران اگر بخواهد در آینده اقتصادی جهان سهم قابل توجهی داشته باشد ناگزیر است به جمعیت و پویایی آن توجه کند.

این جمعیت‌پژوه با اشاره به پیش‌بینی‌های جمعیتی، افزود: اگر روند فعلی ادامه یابد، در حدود سال ۱۴۱۵ نرخ رشد طبیعی جمعیت ایران به صفر خواهد رسید و از حوالی سال ۱۴۲۰ رشد منفی جمعیت آغاز می‌شود. بر اساس الگو‌های آینده‌پژوهی روند فعلی، جمعیت ایران هیچ‌گاه به عدد ۱۰۰ میلیون نفر نخواهد رسید و سقف جمعیتی کشور در سال ۱۴۲۰ حدود ۹۲ میلیون نفر پیش‌بینی می‌شود.

قاسمی با بیان این‌که سطح جانشینی در ایران با توجه به شرایط خاص کشور ۲.۱ فرزند به ازای هر زن نیست، بلکه ۲.۳ فرزند است، گفت: قانون‌گذار در برنامه هفتم توسعه و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز هدف‌گذاری کرده که نرخ باروری کلی کشور به حداقل ۲.۵ فرزند برسد.

در ادامه حتما بخوانید قطار پرشتاب سالمندی در ایران: آیا سیاست‌ها برای رسیدگی به آن آماده‌اند؟

وی با اشاره به این‌که در سال ۱۴۰۳ برای نخستین بار طی ۶۵ سال گذشته تعداد موالید به زیر یک میلیون تولد رسید، افزود: سال گذشته با ثبت ۹۷۹ هزار تولد، کمترین آمار موالید در تاریخ معاصر ایران به ثبت رسید.

این جمعیت‌پژوه، سالمندی را چالشی پرهزینه برای کشور دانست و گفت: سالمندی علاوه بر تحمیل هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی، ریتم عمومی جامعه را کند می‌کند که برای کشوری مثل ایران خوشایند نیست.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت تأکید کرد: فرزندآوری مسئله‌ای شخصی است، اما این انتخاب شخصی آثار عمیقی بر مسائل عمومی کشور دارد. از این‌رو پیشگیری از ناباروری ثانویه (ابتلا به ناباروری) باید در دستور کار نهاد‌های سلامت قرار گیرد؛ چرا که پیشگیری در شرایط فعلی بسیار مهم است.

او خطاب به زوج‌های جوان هشدار داد: باید با صدای بلند گفت که فرصت فرزندآوری آن‌قدر گسترده نیست که تصور می‌کنند؛ خیلی زود دیر می‌شود. در پژوهشی که انجام دادیم، ۸۹ درصد زوج‌های مبتلا به ناباروری ثانویه تصور می‌کردند همواره فرصت بچه‌دار شدن خواهند داشت، در حالی‌که چنین نیست.

قاسمی در عین حال به برخی نشانه‌های مثبت در تحولات جمعیتی اخیر اشاره کرد و گفت: میانگین فاصله ازدواج تا تولد نخستین فرزند که به بیش از پنج سال رسیده بود، اخیراً ۰.۳ سال کاهش یافته است. همچنین تولد فرزندان سوم، چهارم و پنجم رو به افزایش است و میل به داشتن فرزند سوم نیز ۱۱ درصد بیشتر شده است. این تغییرات هرچند به معنای رشد شاخص‌ها نیست، اما نشان می‌دهد قبح فرزندآوری بیشتر در حال شکستن و تغییر است و فرزندآوری به ارزش اجتماعی مبدل می‌شود.

منبع: ایسنا